مصحف امام جعفر صادقمصحف امام جعفر صادق علیه السلام به قرآن‌های منسوب به امام جعفر صادق علیه‌السّلام اطلاق می‌شود. ۱ - ویژگی مصحف امام صادقدرباره مصحف آن حضرت گاهی اشاره‌هایی در کتاب‌های قرائت و تفسیر یافت می‌شود. اختلاف قرائتی که از مصحف آن حضرت نقل کرده‌اند، در حد اختلافات معمول قرائت‌ها است؛ ولی جالب‌ترین نکته آن است که این مصحف ترتیبی دارد که مرحوم زنجانی از مقدمه تفسیر شهرستانی مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار درباره سوره‌های قرآن در مصحف امام جعفر صادق علیه‌السّلام نقل می‌کند. این ترتیب تقریبا همان ترتیب نزول است. داوری درباره صحت انتساب آن، به سنجش و نقد اصل خبر بستگی دارد. در میان مصحف‌های مختلف، ترتیب مصحف ابن عباس به این مصحف نزدیک است و ترتیب سوره‌ها با اختلافی اندک شبیه هم هستند. جز این صورت، روایت دیگری آمده است که آن حضرت فرموده است: مصحفی نزد من است که به چهارده جزء تجزیه شده است. اما صورت ریز آن ذکر نشده است. ۲ - چندین مصحف منسوب به خط امامدر مقابل، چندین نسخه خطی وجود دارد که منسوب به خط امام جعفر صادق علیه‌السّلام و به ترتیب مصاحف رسمی کنونی است. البته در صحت انتساب این نسخه‌ها هم جای سخن بسیار است. یکی از این نسخه‌ها در نمایشگاه «دارالکتب و الوثائق القومیة» مصر عرضه شد که ظاهرا مکتوب قرن دوم هجری است. دیگری نسخه کاملی است به خط کوفی با اعراب و اعجام و شد و مد و تنوین، با کاغذ حنایی ختایی، وقف شاه عباس صفوی بر کتابخانه آستان قدس رضوی مشهد . وقف نامه به خط شیخ بهایی ، مورخ ۱۰۰۸ق نوشته شده، ولی تحریر مصحف حدود قرن پنجم یا اوایل قرن ششم هجری تشخیص داده شده است.در کتاب پژوهشی در تاریخ قرآن تالیف محمدباقر حجتی در تصویر شماره ۵۰، تصویری از مصحف منسوب به آن حضرت آمده است. [۱]
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص ۴۸۶-۴۸۷.
[۲]
زنجانی، ابو عبدالله بن نصر الله، تاریخ القرآن، ص ۱۵۲-۱۵۵.
[۳]
بیاتی، حسن قاسم حبش، رحلة المصحف الشریف من الجریدالی التجلید، ص۱۲۹.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآن، برگرفته از مقاله«مصحف امام جعفر صادق علیه السلام». |